Ostatnia aktualizacja - 09.2009

Celem pracy lekarza dentysty jest diagnozowanie i leczenie chorób zębów, przyzębia i błony śluzowej jamy ustnej. Do zadań lekarza należy także uzupełnianie i odbudowa brakującego uzębienia, za pomocą różnego rodzaju protez lub za pomocą nowoczesnych rozwiązań protetycznych opartych na implantologii. Lekarze dentyści zajmują się również chirurgią korekcyjną, czyli chirurgicznym leczeniem wad zgryzu.

Lekarz dentysta bez specjalizacji jest przygotowany do świadczenia usług stomatologicznych, np. może usuwać zęby, wykonywać uzupełnienia protetyczne (gdy brakuje zębów), takie jak protezy ruchome (wyjmowane) lub mosty (cementowane na stałe).

Może zajmować się leczeniem dzieci. Większość jednak podnosi swoje kwalifikacje i zdobywa specjalizacje, które pomagają osiągnąć większą wiedzę i umiejętności.

Lekarz dentysta może specjalizować się w następujących obszarach:

- stomatologii dziecięcej, zajmuje się wówczas leczeniem zębów i schorzeń jamy ustnej u dzieci,

- stomatologii zachowawczej, która obejmuje leczenie zębów bez ich usuwania,

- paradontologii, która polega na leczeniu chorób dziąseł, błony śluzowej podniebienia, policzków i języka,

- ortodoncji, zajmuje się wówczas leczeniem wad zgryzu, najczęściej za pomocą specjalnych aparatów ortodontycznych stałych lub ruchomych,

- protetyce, która sprowadza się do uzupełniania braków w uzębieniu,

- chirurgii stomatologicznej, zajmuje się wtedy głównie drobnymi zabiegami operacyjnymi w obrębie wyrostka zębodołowego i tkanek miękkich jamy ustnej. Są to zabiegi, które mogą być wykonywane w warunkach ambulatoryjnych,

- chirurgii szczękowej, zajmuje się wówczas leczeniem chorób szczęki i żuchwy, tkanek miękkich okołoszczękowych, gruczołów ślinowych oraz stawu skroniowo-żuchwowego. W zakresie chirurgii szczękowej stomatolog prowadzi leczenie złamań szczęki i żuchwy oraz leczenie wad rozwojowych twarzy. Leczenie przebiega głównie w warunkach szpitalnych.

Do zadań lekarza dentysty, niezależnie od specjalizacji, należy przeprowadzenie wywiadu ogólnolekarskiego i stomatologicznego, podczas którego bardzo istotne jest nawiązanie dobrego kontaktu i uzyskanie informacji o chorobach i dolegliwościach, z którymi pacjent się zgłasza. Ważne jest nawiązanie współpracy z pacjentem, mające na celu łagodzenie ewentualnego lęku i niepokoju. Lekarz wyjaśnia cel, potrzebę leczenia, tłumaczy jak będzie wykonywany zabieg. Czasami pobiera materiał biologiczny do laboratoryjnych badań specjalistycznych czy wydaje skierowanie na badania dodatkowe, np. prześwietlenie rentgenowskie. Obecnie w stomatologii ważny jest również komfort pacjenta, dlatego lekarze starając się minimalizować odczuwany ból, stosują środki znieczulające, przez co zabieg stomatologiczny staje się prawie całkowicie bezbolesny. Po zebraniu odpowiednich informacji, ewentualnym zastosowaniu środków znieczulających, lekarz dentysta przy pomocy specjalistycznego sprzętu, przeprowadza właściwe leczenie. Polega ono m.in. na opracowywaniu ubytków, wypełnianiu ich specjalnymi materiałami, polerowaniu wykonanych wypełnień, nadawaniu zębom estetycznego wyglądu, odbudowywaniu chorych tkanek zębów i stosowaniu odpowiednich środków leczniczych.

Lekarz dentysta swoją pracę wykonuje przy użyciu wielu narzędzi i urządzeń, są to np. zestawy stomatologiczne (lusterka, zgłębniki, pęsety), autoklawy (urządzenia do sterylizacji narzędzi), specjalne oświetlenie, wiertarki, turbiny, kątnice, dmuchawki, ssaki, ślinociągi, urządzenia do oczyszczania zębów, aparaty do mierzenia długości kanałów, a także lasery polimeryzacyjne, które utwardzają materiał kompozytowy będący wypełnieniem zęba czy lasery biostymulacyjne, które przyśpieszają gojenie tkanek, np. po zabiegu ekstrakcji zęba. Poza tym stomatolog musi umieć posługiwać się nowoczesnym sprzętem, m.in. wykonywać zdjęcia rentgenowskie, używać kamery wewnątrzustnej, korzystać ze specjalistycznego oprogramowania komputerowego (prowadzenie kartoteki pacjenta).

Stomatolog, oprócz czynności związanych z diagnozą i leczeniem, odpowiedzialny jest również za prowadzenie dokumentacji pacjentów, pracę asystentek, a także za porządek w gabinecie. Gabinety dentystyczne są kontrolowane przez inspekcje sanitarne (kontrole Sanepidu), dlatego lekarz musi czuwać nad zachowaniem wszelkich norm bezpieczeństwa i dostosowaniem gabinetu do obowiązujących procedur.

Ponadto doświadczony lekarz dentysta może pełnić dyżury specjalistyczne i udzielać konsultacji, organizować pracę w klinice, oddziale, przychodni lub poradni, kierować zakładem lub poradnią (przychodnią) stomatologiczną, sprawować funkcję kierownika specjalizacji lekarzy dentystów, brać udział w doskonaleniu zawodowym, szkoleniu innych pracowników medycznych, prowadzić wykłady na uczelniach oraz badania naukowe i publikować ich wyniki.

Należy również zaznaczyć, że od lekarza dentysty wymagane jest obowiązkowe doskonalenie zawodowe. W myśl Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 października 2004 r. w sprawie sposobów dopełniania obowiązku doskonalenia zawodowego lekarzy i lekarzy dentystów, stosuje się zasadę okresów rozliczeniowych, tj. czasu, w którym lekarz musi uzyskać minimum 200 punktów edukacyjnych popartych odpowiednimi zaświadczeniami wydanymi w trakcie odpowiedniego okresu rozliczeniowego. Może on uczestniczyć w różnych formach doskonalenia zawodowego. Każda z form ma swoje przedziały punktowe, limity oraz sposoby ich udokumentowania, np. za przynależność do towarzystwa naukowego czy kolegium specjalistów, lekarz może uzyskać maksymalnie 5 punktów edukacyjnych. Pierwszy okres rozliczeniowy kończy się po 48 miesiącach od dnia uzyskania prawa do wykonywania zawodu. Konsekwencją niedopełnienia obowiązku doskonalenia zawodowego jest adnotacja w okręgowym rejestrze lekarzy.

Lekarz dentysta to zawód o znacznym prestiżu społecznym, umożliwiający osiągnięcie wysokiej pozycji zawodowej, a także finansowej, pozwalający na dużą niezależność i swobodę działania.