Ostatnia aktualizacja – 09.2009 r.

Kierownik działu badawczo-rozwojowego jest odpowiedzialny za efektywne funkcjonowanie podległego mu zespołu specjalistów i jest zaangażowany w proces realizacji zadań na wszystkich etapach pracy.

Zadaniem kierownika działu badawczo-rozwojowego jest planowanie, organizowanie i kontrolowanie działalności badawczej i projektowej jednostki organizacyjnej określonej branży, utworzonej w celu prowadzenia badań naukowych i prac rozwojowych oraz w celu uruchamiania produkcji nowych wyrobów i usług. Zawód ten można wykonywać w ramach działalności instytutu naukowo-badawczego, ośrodka badawczo-rozwojowego, laboratorium lub działu badawczo-rozwojowego zakładu produkcyjnego i firmy usługowej.

Do obowiązków zawodowych należy nadzór kierowniczy nad prowadzeniem badań naukowych i prac rozwojowych działu oraz przystosowanie ich wyników do wdrażania w praktyce. Kierownik koordynuje wszelkie działania w tym zakresie z uwzględnieniem ustalonych zasad i obowiązujących przepisów. Ponadto do jego zadań należy upowszechnianie wyników badań naukowych i prac rozwojowych (cykliczne opracowywanie publikacji i przedstawianie ich np. na konferencjach i sympozjach).

Kierownik  zarządza zespołem podległych pracowników specjalistów (np. inżynierów, konstruktorów, technologów), koordynując i nadzorując prace badawczo-rozwojowe z zakresu opracowania konstrukcji i technologii wytwarzania nowych wyrobów, począwszy od pracy koncepcyjnej po wykonanie produktu. Do obowiązków kierownika działu badawczo-rozwojowego może należeć również opiniowanie projektów wynalazczych i  przestrzeganie czystości patentowej (odpowiedzialność za sprawy prawne związane z wynalazczością, ochroną praw autorskich).

We współpracy z zespołem oraz w oparciu o wieloletnie plany naukowo-badawcze ustala zakres badań do realizacji i cel do osiągnięcia oraz proponuje współpracownikom podjęcie tematyki badawczej. Zatwierdza  pod względem merytorycznym wszelkie działania podległego zespołu dotyczące metodyki badań, kosztorysów wstępnych i wynikowych, oraz sprawozdawczości etapowej i końcowej oraz sprawuje nadzór nad zgodnością wydatków z kosztorysem. Jest zatem odpowiedzialny za stronę finansową realizowanych badań. Może również nadzorować pracę laboratoriów wyposażonych w sprzęt badawczy.

Obecnie wykonywanie zawodu wymaga szczególnych umiejętności menadżerskich i z zakresu zarządzania, często bowiem to kierownik działu badawczo-rozwojowego negocjuje warunki wykonania produktu lub usługi, czy też musi przewidzieć zbyt dla opracowywanego tematu rozwojowego. Powinien posiadać zatem umiejętność obserwacji i analizowania sytuacji rynkowej. Dodatkowo do obowiązków kierownika może należeć poszukiwanie źródeł finansowania dla prowadzonych badań (zwłaszcza dofinansowanie projektów z budżetu Unii Europejskiej).

Kierownik odpowiada za podnoszenie kwalifikacji zawodowych podległych pracowników (obszar szkoleń), dba o ich rozwój naukowy oraz możliwości uzyskiwania stopni i tytułów naukowych. Jego rolą jest wdrażanie i przestrzeganie zakładowej polityki zarządzania jakością (np. w ramach systemu ISO 9001).

W przedsiębiorstwach prywatnych kierownik działu badawczo-rozwojowego może zajmować stanowisko dyrektora, zastępcy dyrektora, lub prezesa zarządu (w zależności od struktury organizacyjnej) – bierze wówczas udział również w planowaniu strategicznym rozwoju firmy. W państwowych jednostkach badawczo-rozwojowych kierownik zespołu badawczego może także sprawować funkcję zastępcy dyrektora.