Głównym celem mechanika maszyn i urządzeń przemysłowych jest sprawowanie opieki nad różnego rodzaju maszynami i urządzeniami. Wiedzę o danym rodzaju maszyn mechanik zdobywa najczęściej kończąc szkołę zawodową o określonym profilu, z określoną specjalizacją. Oto kilka przykładowych specjalności i powierzanych mechanikom obowiązków zawodowych:

- mechanik maszyn i urządzeń do obróbki metali dba o należyty stan techniczny i sprawność eksploatacyjną parku obrabiarkowego;

- mechanik silników wypełnia podobne obowiązki w odniesieniu do silników;

- mechanik maszyn i urządzeń gazowniczych sprawuje nadzór nad prawidłowym i bezpiecznym funkcjonowaniem urządzeń gazowniczych. Jego pieczy powierza się np.: stacje redukcyjne gazu, sieci gazowe, urządzenia pomiarowe (liczniki), palniki oraz regulatory czasu i ilości zużywanego gazu;

- mechanik maszyn i urządzeń górniczych dba o gotowość do pracy i bezpieczeństwo eksploatacji maszyn i urządzeń wykorzystywanych w górnictwie. Mogą być to na przykład: maszyny urabiające, obudowy zmechanizowane, stojaki hydrauliczne, ładowarki, przenośniki i ich napędy, pompy i sprężarki dołowe;

- mechanik maszyn i urządzeń poligraficznych jest odpowiedzialny za utrzymanie w ruchu wszystkich maszyn wykorzystywanych przy drukowaniu;

- mechanik maszyn i urządzeń do obróbki drewna dba o należyty stan techniczny i sprawność eksploatacyjną takich maszyn i urządzeń do obróbki drewna, jak: skrawarki, strugarki, frezarki, wiertaki, sklejarki i oklejarki;

- mechanik maszyn i urządzeń przemysłu spożywczego jest odpowiedzialny za utrzymanie w ruchu maszyn służących do produkcji artykułów spożywczych.

Najwięcej mechaników pracuje w tzw. służbach utrzymania ruchu. Do podstawowych obowiązków mechanika pracującego w tych służbach należą: przeglądy stanu technicznego powierzonych jego pieczy maszyn i urządzeń, ich konserwacja oraz remonty.

Przegląd ma na celu sprawdzenie zarówno stanu technicznego poszczególnych mechanizmów, zespołów i układów kontrolowanej maszyny, jak i możliwości jej najwydajniejszej eksploatacji. Jeśli w funkcjonowaniu maszyny występują jakieś niedomagania czy usterki, przegląd powinien doprowadzić do ich zlokalizowania oraz określenia ich rodzaju i przyczyn.

Wyniki takiej kontroli są podstawą do ustalenia sposobu i zakresu konserwacji maszyny. Decydują o tym, czy bieżąca konserwacja może się ograniczyć do zadbania o utrzymanie w należytej czystości wymagających tego części, mechanizmów, podzespołów i układów oraz do zapewnienia dostępu smarów, tam gdzie jest to w maszynie wymagane, czy też trzeba dokonać jakichś doraźnych napraw, dokręcić śruby, wymienić bądź zregenerować zużyte części, przeprowadzić dodatkową regulację itd.

Gdy to wszystko nie wystarcza, by przywrócić maszynie należytą sprawność, poddaje się ją remontowi. Poza bieżącymi remontami mechanicy muszą uczestniczyć również w przeprowadzaniu tzw. planowych remontów, jakim poddaje się nawet sprawne maszyny, aby zapobiec ich awariom lub przedwczesnemu zużyciu. Wymaga to z reguły zdemontowania maszyny, a po wykonaniu wszelkich nieodzownych napraw i zabiegów konserwacyjnych, ponownego jej zmontowania, uruchomienia, wyregulowania i prób eksploatacyjnych.

Do wykonywania niektórych z wymienionych zadań przeglądów i prostych czynności konserwacyjnych mechanikowi wystarczają na ogół zwykłe narzędzia ślusarskie i przyrządy kontrolno-pomiarowe. Przy poważniejszych naprawach i remontach mechanik musi również umieć obsługiwać obrabiarki do metali (jak tokarka, frezarka, szlifierka), żeby dorobić potrzebną część maszyny, musi znać różne techniki łączenia elementów maszyn (jak spawanie, lutowanie, nitowanie, klejenie) oraz podstawowe sposoby zabezpieczeń antykorozyjnych. Powinien także potrafić obsługiwać nożyce do cięcia metali, wciągarki, dźwigi oraz różną skomplikowaną aparaturę pomiarowo-kontrolną i diagnostyczną, a coraz częściej także komputer.

Służba utrzymania ruchu nie jest bynajmniej jedyną drogą kariery dla mechanika. Mechanicy różnych specjalności odpowiednio przeszkoleni mogą też być zatrudniani w zupełnie odmiennym charakterze, mianowicie przy produkcji maszyn stanowiących ich specjalność bądź przy eksploatacji tych maszyn, jako obsługa (tzw. operatorzy).

Tak więc, wspomniany na wstępie mechanik maszyn i urządzeń do obróbki metali może pracować również np. w fabryce produkującej tokarki, a mechanik urządzeń dźwigowych w wytwórni dźwigów.

Poza tym, jak wspomniano, mechanik urządzeń dźwigowych odpowiednio doszkolony - może również pracować jako operator dźwigów, gdziekolwiek się ich używa. Natomiast mechanik obrabiarek może z powodzeniem się zatrudnić po prostu jako tokarz, frezer, szlifierz itp.