Ostatnia aktualizacja – 09.2009 r.

Mechanik pojazdów samochodowych dba o odpowiedni stan techniczny pojazdów używanych w transporcie drogowym, takich jak samochody osobowe, autobusy, samochody ciężarowe, motocykle, ciągniki rolnicze, a także pojazdy bezsilnikowe, min. przyczepy i naczepy. Mechanik w swojej pracy przede wszystkim demontuje i montuje zespoły i układy mechaniczne oraz dokonuje ich regulacji w pojazdach drogowych, poza tym naprawia lub wymienia wadliwie działające części lub zespoły.

Mechanik może wykonywać swoją pracę w zakładach produkcji pojazdów drogowych, warsztatach naprawczych oraz w dużych firmach transportowych, które posiadają własne warsztaty naprawcze. W związku z tym jego zadania i czynności, mogą być odmienne.

W procesie produkcji nowych pojazdów, mechanik wykonuje ściśle czynności, przewidziane w procesie technologicznym. Mają one wówczas charakter zrutynizowany i polegają na wielokrotnym powtarzaniu tych samych operacji, przy użyciu takich samych narzędzi i urządzeń z zachowaniem kolejności określonej w procesie technologicznym. Są to przede wszystkim operacje monterskie, polegające na łączeniu nowych elementów w podzespoły pojazdu, a także czynności kontrolno odbiorcze. Czynności kontrolno-odbiorcze polegają przede wszystkim na sprawdzeniu, czy montowane podzespoły i części nie posiadają wad i mogą zostać użyte w produkcji pojazdu. Ponadto podczas produkcji lub napraw pojazdów drogowych stosuje się technologie, które wymagają od mechanika posiadania kwalifikacji w zakresie różnych rodzajów obróbki mechanicznej, jak na przykład spawanie, szlifowanie, zgrzewanie, klejenie.

Do zadań mechanika zatrudnionego w zakładach naprawczych należy przyjęcie oraz ustalanie przyczyn wad i uszkodzeń pojazdu, a następnie przeprowadzenie właściwej jego naprawy. Eksploatacja pojazdów samochodowych niesie ze sobą pojawianie się awarii i uszkodzeń wielu mechanizmów, które mogą wymagać regulacji i naprawy, aby utrzymać pojazd we właściwym stanie technicznym. Informacje zawierające dane techniczne o pojeździe samochodowym, mechanik znajduje w dokumentacji dotyczącej konkretnej marki i modelu naprawianego pojazdu. Korzystanie z niej jest niezbędne w związku z dużą różnorodnością samochodów, z którymi może mieć do czynienia mechanik pojazdów samochodowych. Przy przyjmowaniu pojazdów do naprawy mechanik sporządza protokół przyjęcia. Ustalenie wad i uszkodzeń wymaga od mechanika dokonania bezpośrednich oględzin pojazdu. Najczęściej związane jest to z dokonaniem czynności demontażowych w celu dotarcia do podzespołów i części, których uszkodzenie może być przyczyną awarii pojazdu. Natomiast sama naprawa polega na usuwaniu usterek w zespołach mechanicznych i układach pojazdów, poprzez wymianę zniszczonych lub przywrócenie sprawności uszkodzonych części, o ile naprawa jest możliwa. Mechanik przeprowadza także konserwacje podwozia samochodu w celu zabezpieczenia go przed korozją. Wymienia płyny eksploatacyjne, takie jak olej silnikowy, płyn hamulcowy czy płyn chłodzący. Do zadań mechanika należy również sprawdzanie jakości wykonanej pracy. Dokonuje tego podczas jazd próbnych, po dokonanej wymianie lub naprawie.

Mechanik pojazdów samochodowych wykorzystuje w swojej pracy narzędzia monterskie – wkrętaki, młotki, płaskoszczypce. Posługuje się narzędziami specjalnymi, różnego rodzaju ściągaczami, kluczami dynamometrycznymi. Używa przyrządów pomiarowych, takich jak suwmiarki, śruby mikrometryczne, szczelinomierze i ciśnieniomierze. Ponadto, zarówno diagnostyka, jak i naprawy, wymagają umiejętności korzystania ze sterowanych komputerowo urządzeń diagnostycznych.

W zawodzie mechanika pojazdów samochodowych wymagana jest znajomość budowy i zasad działania wszystkich mechanicznych zespołów i układów pojazdu. Producenci pojazdów wprowadzają nowe modele pojazdów a w nich nowe rozwiązania techniczne. Wymaga to od mechanika ciągłego doskonalenia kwalifikacji zawodowych. Podnoszenie kwalifikacji prowadzi natomiast do wyspecjalizowania w zakresie wykonywania napraw konkretnych zespołów i układów pojazdów samochodowych, takich jak układ zapłonowy, układ zasilania, układ zaworowy, sprzęgło, skrzynia przekładniowa, zawieszenie, układ kierowniczy. Mechanik może specjalizować się w zakresie napraw układów hydraulicznych i pneumatycznych, jak na przykład pneumatyczna amortyzacja samochodu osobowego.