Ostatnia aktualizacja - 09.2009

Inspektor bezpieczeństwa i higieny pracy zajmuje się współtworzeniem bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

Do zadań inspektora bhp należy kontrolowanie warunków pracy oraz przestrzegania przez pracowników zasad i przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, a następnie informowanie pracodawcy o stwierdzonych zagrożeniach i przedkładanie propozycji, mających na celu usunięcie stwierdzonych zagrożeń lub nieprawidłowości.

Co najmniej raz w roku inspektor bhp sporządza analizę stanu bezpieczeństwa pracy zawierając w niej propozycje rozwiązań organizacyjnych i technicznych prowadzących do poprawy warunków pracy oraz eliminacji zagrożeń dla życia lub zdrowia pracowników.

Konkurencja i postęp techniczny sprawiają, że pracodawca chcąc uzyskać lepsze wyniki ekonomiczne inwestuje, przeprowadza modernizację zakładu, czy też zmienia technologię. Zadaniem inspektora bhp jest w takim wypadku (już na etapie założeń i dokumentacji) zgłaszanie wniosków, dotyczących wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy, a po zakończeniu przedsięwzięcia udział w przekazywaniu użytkownikowi nowych lub modernizowanych obiektów, urządzeń produkcyjnych, a także innych urządzeń, wpływających na warunki pracy. Chodzi bowiem o realizowanie zasady, że każda zmiana warunków wytwarzania powinna jednocześnie przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa pracy.

Jednym z elementów ochrony pracowników przed zagrożeniami na stanowisku pracy jest prawidłowo opracowana instrukcja, określająca w jaki sposób pracownik powinien wykonywać swe obowiązki lub w jaki sposób bezpiecznie obsługiwać maszynę czy urządzenie. Instrukcje takie opracowują służby techniczne lub technologiczne, a rolą inspektora bhp jest opiniowanie tych instrukcji zwłaszcza w części określającej zasady bezpieczeństwa i higieny pracy.

W wielu wypadkach procesy technologiczne powodują, że na stanowiskach pracy występują czynniki szkodliwe dla zdrowia pracowników (np. hałas, pyły, substancje chemiczne, substancje rakotwórcze itp.). Pracodawca zobowiązany jest do zapewnienia regularnych pomiarów stężeń i natężeń tych czynników na stanowiskach pracy. Wyniki tych pomiarów zwykle trafiają do inspektora bhp, który je interpretuje i na tej podstawie określa rodzaj i stopień ryzyka na jakie narażeni są pracownicy.

Doświadczony pracownik służby bhp nie poprzestaje oczywiście na określeniu zagrożeń, ale potrafi doradzić (zarówno pracownikowi, jak i pracodawcy) jakie środki ochrony zbiorowej lub indywidualnej należy zastosować, by występujące ryzyko wyeliminować lub przynajmniej ograniczyć. Ma też możliwość odsunięcia od pracy pracownika, który swoim zachowaniem lub sposobem wykonywania pracy, stwarza bezpośrednie zagrożenie zdrowia lub życia. W takich sytuacjach bhp-owiec sam musi ocenić stopień zagrożenie i podjąć suwerenną decyzję, a następnie powiadomić pracodawcę. W takim przypadku wyraźnie mamy doczynienia z uprawnieniem inspektora bhp do podejmowania decyzji, z którymi związany jest aspekt odpowiedzialności.

Stałym elementem działalności inspektora bhp jest współpraca z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami. Najczęściej polega ona na pomocy w organizowaniu badań lekarskich, ale częste są wspólne wizytacje stanowisk pracy i pomieszczeń socjalnych. Inspektor bhp wspólnie z lekarzemanalizuje przyczyny zachorowań na choroby zawodowe i określa działania zapobiegawcze.

Niejednokrotnie podczas badań lekarskich okazuje się, że stan zdrowia pracownika nie pozwala na zatrudnienie go na określonym stanowisku lub w konkretnych warunkach. Lekarz formułuje wówczas stosowne zalecenia, czy przeciwwskazania. Rola inspektora bhp polega na wyegzekwowaniu od pracodawcy, by respektowano wydane zalecenia lekarskie. Jako pracownik służby bhp ma uprawnienie pozwalające mu odsuwać od pracy osoby, dla których praca na określonym stanowisku jest szkodliwa.

Konsekwencją nieprzestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy są często wypadki przy pracy. Okoliczności i przyczyny tych wypadków ustalajązespoły powypadkowe, w których wiodącą rolę odgrywa inspektor bhp.