Laborant zajmuje się pobieraniem i przygotowaniem do badań próbek surowców mineralnych, półfabrykatów i wyrobów gotowych, które następnie poddaje badaniom fizykochemicznym, mechanicznym i termicznym. Wyniki uzyskane podczas badań są podstawą do oceny jakości surowców mineralnych i dopuszczeniem tych surowców do dalszej produkcji, bądź są podstawą do złożenia reklamacji u dostawcy. Wyniki badań półfabrykatów są podstawą do dopuszczenia ich do dalszego procesu technologicznego. Natomiast wyniki badań wyrobów gotowych stanowią podstawę do wystawienia atestów jakościowych do ich sprzedaży.

Pobrania próbek surowców laborant dokonuje bezpośrednio z wagonu, samochodu, bądź też z magazynu surowców za pomocą zgłębnika. Rozdrabnianie większych kawałków dokonywane jest w laboratoryjnych kruszarkach szczękowych i stożkowych, młynku tarczowym, moździerzu. Z przygotowywanych odpowiednio próbek surowców mineralnych laborant wykonuje badania cech fizycznych, między innymi: makroskopowe - w celu ustalenia rodzaju i stanu składników badanych surowców oraz charakteru zawartych w nich zanieczyszczeń. Ponadto przy pomocy odpowiedniego sprzętu laboratoryjnego i odczynników chemicznych oznacza wilgotność, skład granulometryczny (na sitach o różnej średnicy oczek), gęstość nasypową, ilościowo oznacza zanieczyszczenia. Wykonuje również sprawdzenie plastyczności (w przypadku glin) oraz analizy chemiczne. Z półfabrykatów i wyrobów gotowych, które laborant pobiera wybiórczo z różnych stanowisk na hali produkcyjnej, przewozi wózkiem do laboratorium, a następnie przygotowuje odpowiednie próbki i wykonuje badanie odporności na działanie kwasów, ługów i wody, badanie gęstości (pozornej, całkowitej i względnej), nasiąkliwości. Określa także właściwości fizyczne i mechaniczne przygotowanych odpowiednio próbek do badań (tj. wytrzymałość na ściskanie – badanie wykonuje najczęściej na prasach hydraulicznych), rozciąganie lub zginanie (prasy hydrauliczne, przyrządy Michaelisa), wytrzymałość na ścieralność, na uderzenia, porowatość, gazoprzepuszczalność. W przypadku wyrobów przeznaczonych do pracy w wysokich temperaturach laborant bada ich ogniotrwałość zwykłą i pod obciążeniem, rozszerzalność i skurczliwość wypalania, odporność na działanie temperatury i jej nagłe zmiany, itp. Przygotowanie próbek do badań, zwłaszcza do badań własności mechanicznych wymaga często znacznego wysiłku fizycznego, potrzebnego np. przy wywiercaniu próbek z twardych wyrobów, przy pomocy wiertarek z wiertłami diamentowymi.

Wyroby gotowe laborant także sprawdza na stanowiskach sortowania, pod względem ich wyglądu zewnętrznego tj. mierzy wyroby, sprawdza nierówności powierzchni, dźwięk, jednolitość barwy, określa ich wady i przyczyny ich powstania. Na podstawie uzyskanych wyników badań klasyfikuje wyroby do odpowiednich klas (grup). Ponadto laborant sprawdza temperaturę wypalania wyrobów za pomocą stożków pirometrycznych, pirometrów optycznych, termoelementów, kontroluje na bieżąco pracę niektórych urządzeń np. zapisuje i analizuje ciśnienie na autoklawach, prasach formierskich itp. Z wyników z przeprowadzonych badań sporządza wykazy i protokoły badań.

Do zadań laboranta należy czuwanie nad właściwym wykorzystaniem sprzętu laboratoryjnego i odczynników chemicznych (ewidencjonowanie ich zużycia), utrzymywanie w należytym porządku wszelkiej dokumentacji prowadzonej przez laboranta.

W większych zakładach pobieraniem próbek i ich dostarczaniem do laboratorium, a także kontrolą procesu technologicznego oraz prawidłowością wskazań urządzeń produkcyjnych, jak również klasyfikowaniem wyrobów gotowych na podstawie uzyskanych z laboratorium wyników badań, zajmuje się kontroler jakości.