Zadaniem dyrygenta jest przygotowanie zespołu muzycznego do wykonania utworu (lub utworów) muzycznych oraz pokierowanie wykonaniem opracowanego repertuaru na koncercie lub w studio nagraniowym.

Przygotowanie utworu polega na przeprowadzeniu kilku prób z muzykami,podczas których wskazuje im sposoby interpretacji dzieła muzycznego, proponuje różnorodne rozwiązania artystyczne i techniczne, pomaga we właściwym odczytaniu intencji kompozytora, narzucając jednocześnie własny sposób rozumienia utworu. Praca dyrygenta, szczególnie jeśli ma do czynienia z dużym zespołem (orkiestra symfoniczna) lub rozbudowanym dziełem (symfonia, opera), rozpoczyna się od czytania utworu – bardzo często w trakcie prób sekcyjnych (tzn. w małych grupach muzyków). Ten etap prób prowadzi zwykle kierownik danej sekcji (muzyk instrumentalista) lub asystent dyrygenta. Asystent dyrygenta uczestniczy także w pierwszych próbach całościowych, szczególnie, gdy planowane są gościnne występy znanego dyrygenta, którego napięte plany koncertowe nie pozwalają na wielodniową pracę nad repertuarem z każdym zespołem. Bywa, że dyrygent prowadzący wykonanie pojawia się dopiero na próbie generalnej. W tej sytuacji odpowiedzialność za przygotowanie zespołu spada w całości na asystenta dyrygenta i – trzeba to zaznaczyć wyraźnie – jego rola jest w takich wypadkach bardzo ważna.

Podczas prób dyrygent tłumaczy swoje intencje muzykom, niekiedy też demonstruje sposoby wykonania fragmentów utworu, grając na instrumencie lub śpiewając. Niezwykle istotne jest na tym etapie pracy, by dyrygent był także dobrym instrumentalistą-praktykiem, wtedy bowiem będzie mógł dobrze zrozumieć problemy związane z wykonaniem danego utworu oraz pokazać sposoby ich rozwiązania. Dyrygent bardzo często pracuje z wykonawcami różnych narodowości. Szczególnych umiejętności wymaga współpraca z solistami, których w obsadzie dużego dzieła scenicznego może być kilku, a każdy z nich mówi innym językiem.