Podstawowym zadaniem duchownego chrześcijańskiego jest posługa religijna wiernym danego obrządku (prawosławnego, katolickiego, protestanckiego, mariawickiego itd.) ; połączona z osobistą modlitwą do Boga. Wiąże się to m.in. ze sprawowaniem liturgii, katechizacją dzieci i młodzieży; opieką nad chorymi i cierpiącymi, udzielaniem sakramentów (ślubów, chrztów itd.) i wszelkimi innymi formami duszpasterstwa. Do codziennych obowiązkówksiędza katolickiego należy odprawienie mszy świętej, dyżur w konfesjonale, odmówienie brewiarza (modlitwy Kościoła). Poza tym księża są zobowiązani do dyżurów w kancelarii parafialnej, udzielania okresowych spowiedzi rekolekcyjnych i sprawowania tychże rekolekcji; organizują także spotkania w grupach modlitewnych (tzw. oazy; grupy neokatechumenalne). Duchowni przygotowują się także do wygłoszenia kazania; które powinno mieć formę medytacji nad Ewangelią (korzystają przy tym czasem z pewnych wzorów).

Zawód duchownego łączy w sobie cechy zawodu nauczyciela (np. praca katechetyczna, głoszenie kazań, rekolekcje i inne szeroko pojęte formy wychowania religijnego), zawodu lekarza (głównie „lekarza duszy”, np. w trakcie spowiedzi, ale czasem też przez bezpośrednią opiekę nad chorymi), sędziego (pomoc w rozstrzyganiu, co jest dobre, a co złe, wyznaczaniu pokuty), psychologa (porada i opieka nad wspólnotą), stróża porządku odpowiedzialnego za powierzoną jego opiece parafię. Dotyczy to zarówno duchownego katolickiego, prawosławnego; czy protestanckiego (choć w tym ostatnim przypadku ewangelicki pastor pełni tylko obowiązki duszpasterza i nie jest uznawany za pośrednika między wiernymi a Bogiem; w związku z czym nie udziela też spowiedzi; a wierni współzarządzają parafią). Widoczne jest to szczególnie w przypadku duchownych sprawujących funkcje specjalne; jak np. kapelani w szpitalach, więzieniach, jednostkach wojskowych, w domach sióstr zakonnych; czy księża prefekci o szczególnych uzdolnieniach nauczycielskich. Nieco inaczej przedstawia się sprawa z zakonnikiem (salezjaninem, franciszkaninem, jezuitą, czy prawosławnym bazylianinem), który oddaje się życiu w zamkniętej często wspólnocie, aby poświęcić się w ten sposób Bogu. Zakon w ogóle jest zrzeszeniem osób zatwierdzonym przez prawo kościelne; jego członkowie składają śluby publiczne, dozgonne lub czasowe (do istoty stanu zakonnego należą śluby czystości, posłuszeństwa i ubóstwa; w przypadku jezuitów dochodzi ślub posłuszeństwa Stolicy Apostolskiej w sprawach misji). Celem ogólnym każdego zakonu jest osiągnięcie ewangelicznej doskonałości; poza tym każdy zakon posiada swój cel specjalny.

I tak na przykład Dominikanie poświęcają się duszpasterstwu specjalistycznemu, obejmującemu studentów, środowiska inteligenckie, a także pracy naukowej; wykładając na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, Uniwersytecie im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Siostry Felicjanki prowadzą domy osób w podeszłym wieku, zakłady wychowawcze dla dzieci specjalnej troski; zajmują się też katechizacją. Kamilianie pracują w zakładach dla nieuleczalnie chorych, są kapelanami szpitalnymi w domach opieki dla chorych; docierają też jako misjonarze do krajów Ameryki, Afryki, Dalekiego Wschodu, Australii i na Madagaskar. Wielu innych misjonarzy i misjonarek (np. siostry franciszkanki misjonarki) głosi swą wiarę w najbardziej odległych miejscach świata; jak Papua - Nowa Gwinea, Zair, Rwanda;a także w szczególnych środowiskach społecznych, wśród najuboższych, czasem cierpiących głód, bezdomnych, starych i porzuconych. Praca misjonarza nie ogranicza się tylko do szerzenia wiary; obejmuje też takie zadania jak nauczanie podstawowych przedmiotów szkolnych, czy pomoc w organizowaniu codziennego życia, opieka zdrowotna np. trędowatych. Codzienna msza, nauka religii wśród dzieci, młodzieży; zaznajamianie jej z zasadami wiary; opieka i porada dla wiernych, dla których ksiądz (duchowny) jest niejednokroć najwyższym autorytetem.

Wszystko to stanowi o niekonwencjonalności zawodu duchownego.